Hans Bemmann (1922–2003)

Wat een boek! Wat een verhaal! Ik mag er dan wel een half jaar over gedaan hebben het volledig te lezen, het was het waard. Er zit meer in dan een sprookjesachtig vertelseltje. Hans Bemmann schreef boeken met een boodschap, met een filosofische insteek.

Het handige aan dit boek - behalve de inhoudstabel die het boek een sprookjesachtige indruk geeft - is dat het opgedeeld is in 3 "boeken", waarbij elk "boek" wordt voorafgegaan door een korte beschrijving van wat er zal gebeuren. Een soort shortlist. Dat is ook handig, omdat het niet altijd eenvoudig is te herinneren wat Lauscher allemaal meegemaakt heeft. Wat en hoe het daadwerkelijk gebeurt, kom je pas te weten als je verderleest.

Het hoofdpersonage, Lauscher (luistervink, [af]luisteraar), wordt op weg gestuurd, de wijde wereld in om zo z'n doel in het leven te vinden, te groeien als mens en man. Het begint allemaal met een gevecht tegen de Beutereiters (ofte een groep plunderaars te paard). Wanneer de aanvoerder, Arni, geveld wordt, tracht Lauscher bij hem EHBO toe te passen, maar alle hulp komt te laat. Arni is echter geen slechte kerel - z'n broer Hünli daarentegen... - en bedankt Lauscher door hem een magische steen te schenken. Die steen zal Lauscher de weg wijzen, hem begeleiden in z'n queeste naar zichzelf, naar z'n plaats in de wereld.

De fluit, het tweede element in de titel 'Stein und Flöte', krijgt hij van z'n grootvader, die hij op aandringen van z'n ouders gaat opzoeken in het bos, maar daarvoor moet hij wel een eindje rijden of stappen. Deze fluit is, net als de steen, magisch. Hoe je hem gebruikt, speelt een grote rol in je later ervaringen. Vanzelfsprekend dient Lauscher eerst z'n fluittalent wat op te krikken alvorens z'n grootvader vindt dat ie de fluit verdient heeft.

Onderweg beleeft Lauscher inderdaad veel avonturen, maar hij leert ook de wereld eruitziet, hoe het eraan toegaat buiten zijn gekende dorpsgrenzen. Een echte eye-opener, zoals ze dat noemen, want Lauscher is best wel wereldvreemd. Zo wereldvreemd en naïef dat hij wildvreemde mensen niet direct wantrouwt, maar ervan uitgaat dat ze geen slechte bijbedoelingen hebben. Dit breekt hem uiteraard vaak zuur op. Een ezel stoot zich geen twee keer aan dezelfde steen, maar bij Lauscher zijn het stenen van een ander kaliber. Uiteraard leert Lauscher eruit, maar slechts beetje bij beetje.

Naast ontmoetingen met andere volkeren, zijn interacties met de natuur en bepaalde diersoorten evenzeer een belangrijk gegeven doorheen het boek. De dieren worden enigszins vermenselijkt, maar dat kan ook niet anders wanneer Lauscher plots ermee kan communiceren. Van heinde en ver is men op de hoogte van Arni's (positieve) kijk op het leven, hoewel niet iedereen die kijk deelt. Lauscher ondervindt het regelmatig, maar zelf weet hij niet wat die kijk precies inhoudt en denkt hij dat hij juist handelt in deze of gene situatie. Totdat er later in het verhaal hier en daar een lichtje begint te branden.

'Stein und Flöte' is een verhaal dat traag moet gelezen worden, anders mis je veel, mis je bepaalde details die je tot nadenken aanzetten. Er is overigens niet zoveel actie, althans niet de actie zoals in de traditionele fantasyverhalen. Het is anders. Het leest als een sprookje, maar is het niet. Alles speelt zich af in een fantasysetting, maar het is geen traditioneel fantasyverhaal. Liefde, haat, nijd, vriendschap, verdriet, vergiffenis, ... het zit er allemaal in.

Hans Bemmann heeft er ook filosofische stukjes ingestopt, waaronder de link tussen oorzaak en gevolg of goed vs kwaad. Hoe bepaalde oorzaken niet altijd bij de ander ontstaan, maar vaak bij jezelf; jij, die de bal aan het rollen brengt, ook al besef je dat niet en is het daarna moeilijk dat te beseffen of zelfs recht te zetten.

De schrijfstijl is zeer kleurrijk, gedetailleerd, levendig. Althans in het Duits. Een schilderij van woorden, al klinkt het wat lullig. Het is alleszins een van de beste verhalen die ik ooit gelezen heb.

Het boek werd lang geleden vertaald naar het Nederlands, het Engels, enz... maar in hoeverre de Nederlandse versie nog te vinden is (ook in de bibliotheek), weet ik niet.

In ieder geval kan ik de Duitse versie sterk aanraden!

Qua moeilijkheidsgraad gok ik dat het een B2/C1 is. Het is zeker niet voor wie enkel een basiskennis Duits heeft.… (mais)