J.M.H. Berckmans (1953–2008)

(...)

De verhalen zijn in de trant van zijn twee vorige titels: twee ervan gaan over het overlijden van een moeder, andere over moord en sex. Er zitten zeker prima stukken in, maar de raamvertelling is veel sterker, en een pak interessanter. Berckmans mijmert bij monde van zijn alter ego nog wel eens over vroeger en zijn tijd in Italië, maar het wordt meer en meer duidelijk dat hij zich afkeert van een normaal leven, zich ook afkeert van normale mensen.

"Gerrit Matthijs is van de ratten besnuffeld. Nou. Denken jullie maar. Ik denk het mijne van jullie."

In 1991 is de normale wereld is stilaan de “wereld van VTM” geworden, en hoewel Berckmans niet versleten kan worden voor elitair, is zijn fascinatie voor de Soundmix Show wellicht eerder antropologisch, als chroniqueur van de tijd. Rock & Roll met Frieda Vindevogel is het eerste boek waar verbittering en een zekere misantropie echt de bovenhand nemen. De roep om tederheid is veelal afwezig, en ook angst is geen thema. Jean-Marie lijkt eerder in de aanval te gaan.

(...)

Volledige recensie op Weighing A Pig Doesn't Fatten It… (mais)

(...)

Terug naar Café De Raaf. Berckmans wilde naar eigen zeggen de Vlaamse grootmeester van het kortverhaal worden, en zijn voorbeelden uit Nederland waren J.M.A. Biesheuvel en Jan Arends. Zoals ook Chris Ceustermans aangaf in de biografie van J.M.H. lijkt de keuze voor korter proza ingegeven door Jean-Maries stemmingswisselingen. Hoewel hij erg schaaft, meticuleus schrijft en herschrijft, is de lange spanningsboog van een roman lastig voor hem. Wellicht had hij zich dan in details verloren, en langer werk nooit afgekregen.

Ceustermans noteert ook dat Café De Raaf opnieuw positief werd onthaald in kranten en tijdschriften, en er verscheen zelfs een lovende recensie over de grens, in HP/De Tijd. De literaire goegemeente is zelfs verrast dat de bundel niet genomineerd is voor de NCR-prijs. Juryvoorzitter Jos Borré is echter van mening dat J.M.H. “gevangen zat in een vrij eng taalregister”, en dat “willekeur en mateloosheid de interne logica” van het werk ondergraven. Ik volg niet helemaal: Café De Raaf – net als het meeste van Berckmans dat ik tot hiertoe las – is vormelijk net zeer gevarieerd.

Toegegeven, er is mateloosheid, maar die staat net ten dienste van de interne logica: thematisch komt ze overeen met de existentiële aard van Berckmans’ leven en schrijverschap. Hetzelfde kan worden gezegd over de willekeur, al is die willekeur zeker niet vormelijk: zoals ik al aangaf componeerde Berckmans zijn werk in die periode meticuleus, en ik vermoed daarom dat ook die schijnbare inhoudelijke willekeur nooit toeval is.

(...)

Meer reviews op Weighing A Pig Doesn't Fatten It… (mais)

De zevenslaper is een relmuis: relmuizen slapen 7 maanden per jaar. Het is meer bepaald de relmuis uit het nummer White Rabbit van Jefferson Airplane – waarin Grace Slick er ons op het einde aan herinnert dat die muis “feed your head” zei. Jean-Marie Berckmans was verslingerd aan muziek, maar in zijn 2e debuut uit 1989 is het veelal toch wat minder swingend & free dan in zijn latere werk.

Nadat hij in 1977 op 24-jarige leeftijd had gedebuteerd met zijn enige roman Geschiedenis van de Revolutie verdween hij van het literaire toneel. In 1980 verhuist hij met zijn vrouw Lut van Dijck naar Bari, Italië om er handelaar in goedkope schoenen te worden. Hij verdient sloten geld en betrekt er een villa. De eerste drie jaren verlopen relatief normaal, maar vanaf 1983 begint de psychiatrische onrust weer in hem te roeren – de zelfmedicatie met alcohol, cannabis en een intense fascinatie met seks volgt.

Hij begint terug te schrijven, en wanneer het koppel in december 1986 terug naar België komt, zijn zo goed als alle verhalen uit Vergeet niet wat de zevenslaper zei af. Sommige stukken uit de bundel stammen zelfs van voor Italië, uit 1978 en 1979, en de volgorde in het boek is min of meer chronologisch: oudste verhalen eerst. Enkel het korte De meisjes van Superga, en de twee laatste, wat langere verhalen Ray & Cecilia, Hoogzomer 1985 en Met Jan in de metropool of De Ballade van Wasted Youth zijn in Antwerpen geschreven. Langzaamaan vindt Berckmans zijn stijl, en die 2 laatste zijn wellicht de beste uit deze bundel.

(...)

Volledige recensie op Weighing A Pig Doesn't Fatten It… (mais)

De zevenslaper is een relmuis: relmuizen slapen 7 maanden per jaar. Het is meer bepaald de relmuis uit het nummer White Rabbit van Jefferson Airplane – waarin Grace Slick er ons op het einde aan herinnert dat die muis “feed your head” zei. Jean-Marie Berckmans was verslingerd aan muziek, maar in zijn 2e debuut uit 1989 is het veelal toch wat minder swingend & free dan in zijn latere werk.

Nadat hij in 1977 op 24-jarige leeftijd had gedebuteerd met zijn enige roman Geschiedenis van de Revolutie verdween hij van het literaire toneel. In 1980 verhuist hij met zijn vrouw Lut van Dijck naar Bari, Italië om er handelaar in goedkope schoenen te worden. Hij verdient sloten geld en betrekt er een villa. De eerste drie jaren verlopen relatief normaal, maar vanaf 1983 begint de psychiatrische onrust weer in hem te roeren – de zelfmedicatie met alcohol, cannabis en een intense fascinatie met seks volgt.

Hij begint terug te schrijven, en wanneer het koppel in december 1986 terug naar België komt, zijn zo goed als alle verhalen uit Vergeet niet wat de zevenslaper zei af. Sommige stukken uit de bundel stammen zelfs van voor Italië, uit 1978 en 1979, en de volgorde in het boek is min of meer chronologisch: oudste verhalen eerst. Enkel het korte De meisjes van Superga, en de twee laatste, wat langere verhalen Ray & Cecilia, Hoogzomer 1985 en Met Jan in de metropool of De Ballade van Wasted Youth zijn in Antwerpen geschreven. Langzaamaan vindt Berckmans zijn stijl, en die 2 laatste zijn wellicht de beste uit deze bundel.

(...)

Volledige recensie op Weighing A Pig Doesn't Fatten It… (mais)