Frits Boterman

Erudiet boek over een erudiet man. Deze doctoraalscriptie van Frits Boterman over de begaafde cultuurfilosoof en politieke lobbyist Oswald Spengler ontvouwt de lezer de tijdgeest in intellectuele en industrieel-politieke milieus voor en in de Weimar Republik. Uiteindelijk blijkt na het lezen van dit boek dat Spengler een te elitaire en compromisloze 'Schöngeist' was om de ruwe politieke en industriële zeden van Duitsland in het eerste kwartaal van vorige eeuw zo maar te kunnen omgaan. U leze maar bv. 'Succes' van Lion Feuchtwanger. Dit boek verduidelijkt veel over( de politieke zeden uit die tijd. Het hoeft dan ook helemaal niet te verbazen dat deze alfawetenschapper de mosterd voor zijn politieke overtuigingen haalde bij de Duitse idealistische geest zoals die zich sinds Fichte, Hegel en Hölderlin ontvouwde. Hij was problematisch bevriend met de kring rond de nazis Schacht en von Papen. Ook het filosofisch werk van Herder, Nietzsche, misantroop Schopenhauer en Schelling kende hij ongetwijfeld grondig. Ongetwijfeld nog vele andere filosofen ook. Uiteindelijk raakte hij frontaal gebrouillleerd met de NSDAP en haar consorten, wat hem uiteindelijk ten zeerste moet opgelucht hebben. Er was toen nog geen fundamenteel verzet van de 'Kreisauer Kreis', die pas in 1940 ontstond, of van de 'Weisse Rose' (1942-'43) te bespeuren.

Frits Boterman maakt hier een grondige doctoraalscriptie over het cultuurfilosofisch werk van Spengler. Juist jammer dat Spenglers achtvoudige 'cultuurcyclische theorie' hier niet grondig uitgespit wordt. Maar dit valt wellicht buiten het bestek van deze publikatie. Ik vermoed dat je dan maar zelf 'Der Untergang des Abendlandes' ter hand moet nemen. Ook zeer lezenswaardig is het latere boek van Frits Boterman 'Cultuur als macht' en zijn boek over de Duitse politieke geschiedenis. Hiermee treedt hij als Nederlander in de voetsporen van Golo Mann.

Oswald Spengler stierf in 1936.… (mais)

Boeiende en exhaustieve uiteenzetting van binnen- en buitenlandse Duitse politiek die de periode 1800-2005 omhelst. Frits Boterman begint zijn exposé omtrent het einde van het "Heilige Römische Reich deutscher Nation" (1806), verhaalt vervolgens hoe een mozaiek van vorstendommen onder de hegemonie van Pruisen in de 19de eeuw naar een hechtere eenheidsstructuur streeft, waarin pas Otto von Bismarck in 1871 slaagt met het uitroepen van Wilhelm I tot Duitse keizer in de spiegelzaal van Versailles. In dit 600 pagina's dikke boek wordt vervolgens aandacht besteed aan het streven naar europese hegemonie van Duitsland in aanloop naar de eerste wereldoorlog, de loopgravencatastrofe van 1914-1918, de Spartakus en Kapp-"Putschen" van het stuurloze land in 1919/1920, en de wurggreep waarin de zwaarbelaste Weimarrepublik zich bevond tot 1933, jaar van de doorbraak van de onweerstaanbare "Arturo Ui", om het in Brechtiaanse termen te stellen. Frits Boterman geeft een nuchter verslag van de 12-jarige Hitlergruwel. "Stunde Null" in 1945, het fenomeen Konrad Adenauer, aparte kapittels over de BRD en de DDR komen vervolgens uitgebreid en genuanceerd aan bod. Het boeiende geschiedenisparcours van dit land culmineert in de Duitse eenmaking van 1989 en de implosie van de DDR. De update van dit boek in 2005 biedt nog een extra hoofdstuk over de politieke en economische démarches van Helmuth Kohl en Gerhard Schröder in het eengemaakte Duitsland, tot net voor het tijdperk Angela Merckel.
Dit boek blinkt uit door helderheid en feitelijkheid. Het is zeer informatief en boeiend om lezen.
Leuk om weten is dat Wim Brands op de televisiezender Nederland 1 een gesprek had met de historici Willem Melchings en Frits Boterman n.a.v. een nieuw boek van hen, een portrettengalerij van 20 hoofdrolspelers in de na-oorlogse Duitse geschiedenis. Jammer dat zijn programma maar een halfuurtje zendtijd per week toegemeten krijgt, er valt teveel te vertellen in dit korte tijdsbestek.
http://www.nederland1.nl/programma/boeken - Uitzending van zondag 25 oktober 2009.

Frits Botermans werk staat weliswaar nog niet in de flamboyante en uitmuntende traditie van geschiedschrijving van een Orlando Figes, maar mag toch met het predikaat "oerdegelijk" bestempeld worden.… (mais)