Peter Venmans specialiseert zich in thema’s die in de filosofie ondergewaardeerd zijn gebleven. Zijn vorige boek “Thymos” was een verrassende ontdekkingstocht naar het strijdvaardige, passionele, moedige, soms wat overmoedige element in de menselijke ziel. In dit boek focust Venmans op de “Amor Mundi”, de liefde voor de wereld, het met een open geest in de wereld staan en voluit de interactie met andere mensen aangaan. Een ondergewaardeerd gegeven in de filosofie, zo blijkt toch uit zijn betoog, want de grote denkers hebben in het verleden blijkbaar vooral ingezoomd op de mens als individu, veel minder op de mens als sociaal wezen. Venmans maakt er geen geheim van dat een herwaardering van dat andere aspect nodig is, meer nog, dat een betekenisvol leven pas kan door in de wereld te staan en volop de interactie met andere personen aan te gaan. Dat kunnen we alleen maar beamen. Tegelijk maakt hij duidelijk dat dit geen eenvoudige zaak is en dat zeker in onze westerse cultuur het individu, met zijn “amor sui” voortdurend alle aandacht opeist, zich laaft aan hedonisme, consumentisme en materialisme en daar via ideologieën als het liberalisme ook alle ruimte voor krijgt. Gelukkig trapt Venmans niet in de val om die ene kant, ons warm gekoesterd individualisme, op te geven ten voordele van de andere, sociale kant; we hebben beide nodig.
Dit is een boeiend boek over een erg interessant en actueel onderwerp, en Venmans gaat gelukkig heel voorzichtig te werk, in grote omtrekkende bewegingen verlegt hij telkens de focus, verkent hij als een scout het brede veld van zijn onderwerp, neemt hij stelling in en is vervolgens ook niet te beroerd om even verderop die weer bijsturen. Die “omtrekkende” aanpak is zijn handelsmerk; hij is geen filosoof van de grote uitroepen en dat siert hem.
Toch vind ik dit boek minder geslaagd dan zijn vorige. En dat heeft te maken met de ambigue manier waarmee hij de term “amor mundi” opvoert: de ene keer slaat die op de relatie met de wereld als zodanig, de wereldse zaken, het sociale maar dan in zijn anonieme (of collectieve) vorm, de andere keer slaat die op de relatie met de ander (zoals de ondertitel aangeeft), met personen, het sociale met een persoonlijk gelaat (in de Levinas-betekenis). Amor mundi heeft uiteraard met beide te maken, maar naar mijn aanvoelen is er een wezenlijk verschil tussen de twee, en wordt dat door het ambigue gebruik van Venmans verdoezeld. Bij het lezen bekroop mij dan ook regelmatig het gevoel dat dit een nog “onrijp” boek was, dat verdere uitklaring behoeft. In elk geval een mooie uitdaging! ( )