De legendarische serie gesprekken met wetenschappers over hun werk en over de wereld op veler verzoek nu opnieuw leverbaar. Een schitterend ongeluk werd 15 jaar geleden uitgezonden in Nederland. Niet veel later volgden de meeste staten van Amerika. Wim Kayzer ontmoette neuroloog en psychiater Oliver Sacks, zoöloog en paleontoloog Stephen Jay Gould, wetenschaps filosoof Stephen Toulmin, filosoof Daniel C. Dennett, biochemicus en celbioloog Rupert Sheldrake en natuurkundige Freeman Dyson. Na die gesprekken kwamen de zes bijeen voor een ontmoeting die een dag zou duren. `Ieder van ons is door die dag veranderd, zou Oliver Sacks later schrijven. Bij de VPRO stond de telefoon wekenlang roodgloeiend terwijl de serie werd vertoond. In de Verenigde Staten waren de reacties zo mogelijk nog juichender. Jarenlang vroegen de kijkers om een herhaling. Dit najaar brengt de vpro een dvd-box van de serie op de markt. Tegelijkertijd verschijnt het boek, nog altijd onverminderd actueel, op veler verzoek opnieuw. Hoeveel er ook veranderde, de belangrijkste vragen op het gebied van de evolutietheorie, kunstmatige intelligentie, filosofie, fysica en psychiatrie zijn gebleven. Een schitterend ongeluk is een opmerkelijk tijdloos boek, dat uitnodigt tot nadenken, nadenken en nog eens nadenken.

Recensie(s)

Net als na de spraakmakende reeks lange interviews voor de VPRO-tv met de schrijvers Konrad, Marquez, Steiner en Semprun onder de titel "Nauwgezet en wanhopig" kwam er een grote vraag naar de teksten van de volgende reeks marathoninterviews van journalist Wim Kayzer, temeer daar ook niet-uitgezonden gedeeltes werden opgenomen. Het ging deze keer om interviews met 6 eersterangs wetenschappers: de psychiater Sacks, de paleontoloog Gould, de wetenschapsfilosoof Toulmin, de bewustzijnsfilosoof Dennett, de celbioloog Sheldrake en de astrofysicus Dyson, en een afsluitend groepsgesprek. Behalve competent bleken de heren ook zeer voorkomend, en de echte diskussie vindt dan ook meer plaats in de interviews dan in de uiteindelijke ontmoeting. Het "schitterend ongeluk" uit de titel is het ontstaan in de evolutie van de menselijke intelligentie en dit prettig leesbare boek is inderdaad in laatste instantie een informele inventarisatie van de mogelijkheden en beperkingen van het mechaniek of orgaan dat we ons brein noemen. Intussen is een derde bundel verschenen: "Vertrouwd en o zo vreemd" (binnenkort bij de a.i.'s).

Voor Een schitterend ongeluk ontmoette Wim Kayzer de neuroloog en psychiater Oliver Sacks, de zooloog en palentholoog Stephen Jay Gould (overleden in mei 2002), de wetenschapsfilosoof Stephen Toulmin, de filosoof Daniel C. Dennett, de biochemicus en celbioloog Rupert Sheldrake en de natuurkundige Freeman Dyson. Na die ontmoetingen kwamen de zes bijeen voor een daglange ontmoeting. ‘Die dag was wild, vreemd en belangwekkend… Ieder van ons is door die dag veranderd,’ zou Oliver Sacks later schrijven.

Bij de VPRO stond de telefoon wekenlang roodgloeiend, terwijl de serie werd vertoond. In de Verenigde Staten, waar hij in het merendeel der staten werd uitgezonden, waren de reacties zo mogelijk nog juichender. Zo schreef de New York Times: 'Aan het eind van Een Schitterend Ongeluk bekent Freeman Dyson dat theorieën ons zelden helpen te begrijpen waarom de dingen werken zoals ze werken: “De wereld is veel vreemder dan we denken.” Dat is bijzonder toepasselijk: wie had kunnen voorspellen dat televisie ons ooit een week vol met zulke prachtige en intrigerende gesprekken zou bieden.’

Although sometimes dry as interviews can be, this book was a fascinating read. 6 super brains, all with a unique perspective on our existence are interviews, and then put into a roundtable discussion. It all works out in the end and everyone survives. Good book. ( )

Great geek lit. Oliver Saks, Stephen Jay Gould, Freeman Dyson, Daniel Dennett, Rupert Sheldrake and Stephen Toulmin: great scientific minds interviewed individually, then at a roundtable discussion. Lots of big, cosmic ideas to ponder. ( )

Glorious interviews. Great minds at a symposium. Doth teleology dare raise its ugly head? No matter... Bring on the flute-girls!