Mijn vorige ervaring met Blom, ‘Wat op het spel staat’, was niet zo positief. Dat pamflet stond bol van het doemdenken en leek vooral erg haastig geschreven. Ik wou Blom een tweede kans gunnen en dus waagde ik me aan dit ‘Het grote wereldtoneel’. Hoewel dit eigenlijk een gelegenheidsschrift is, ter gelegenheid van de 100ste Festspiele in Salzburg, graaft dit korte boekje toch iets dieper en stuit het pamflettaire karakter iets minder tegen de borst.
Blom herneemt een aantal stellingen die hij in zijn vorige werken aanbracht, zoals het belang van de door hem 'kleine ijstijd' genoemde koudegolf tussen 1570 en 1700, ‘die aan de basis zou hebben gelegen het vroegkapitalisme, de rechtstaat, de Verlichting en het wetenschappelijke denken. Een tot de verbeelding sprekende hypothese, maar helaas een duidelijk geval van reductionistisch klimaatfetisjisme, waarbij de historische werkelijkheid geweld wordt aangedaan.
Blom herneemt ook zijn apocalyptische toekomsttaferelen, met een opeenstapeling van ecologische rampscenario’s die hij allemaal toeschrijft aan de westerse obsessie met groei, en met de onvoldoende wetenschappelijke onderbouw van het Verlichtingsdenken. Dit stuk lijdt aan dezelfde inconsistenties als zijn voorgaande pamflet.
Toch zitten er in dit boekje een aantal dingen die me konden bekoren. Zo voert Blom de these aan dat als menselijke samenlevingen uitgedaagd worden door grote, traumatiserende fenomenen zoals oorlog, hongersnood, epidemie of klimaatverandering, ze dan op zoek moeten naar nieuwe, globale ‘verhalen’ om greep te krijgen op de nieuwe situatie. Dat klopt natuurlijk, en inderdaad is dat een proces van tientallen jaren en zelfs van eeuwen. En zo heeft ook onze tijd inderdaad nood aan een nieuwe manier van kijken naar de (veranderende) werkelijkheid, en kan de culturele sector en bijvoorbeeld ook het theater en de opera daar een inbreng in hebben. Het is een staaltje van klassiek Duits-idealistisch denken, waar wel een grond van waarheid in zit. Als historicus maakt Blom er een rommelhoopje van, maar als filosoof kan ik hem wel iets beter appreciëren. ( )