Dit tweede deel van het verzamelwerk met de graphic novels-reeks Les Cités Obscures bevat de boeken De Toren, De reis naar Armilia en Brüsel. Opnieuw spreekt vooral het visuele aan: de verbluffende archaïsch-moderne architectuur die erg gevarieerd wordt weergegeven. Vooral het verhaal De Toren, met zijn verwijzingen naar Breugel (de Toren van Babel) en het Piranesi-achtige doolhof van het gebouwencomplex spraken me erg aan. Maar de verhaaltjes van Schuiten en Peeters rammelen aan alle kanten, en ze eindigen meestal op een flauwe ontknoping.
Het album ‘Brüsel’ is a-typisch, in die zin dat het een veel te nadrukkelijke, ronduit drammerige aanklacht is tegen de verloedering van de stad Brussel in naam van de moderniteit. Wat me, net als in het eerste deel het meest verontruste was het vrouwbeeld in deze strips: altijd spelen mannen de hoofdrol (al komen ze er ook niet al te fraai uit), terwijl vrouwen een secundaire, en eerder subversieve rol spelen (onder andere als saboteur) en zich steevast al na enkele bladzijden zonder omwegen (meestal uitdrukkelijk naakt) aan de nochtans niet zo fraaie mannenfiguren geven. Ik weet dat hier wat discussie over is, maar dit getuigt voor mij van een ronduit zorgwekkend seksisme van de auteurs. ( )

Voor een absolute leek in de wereld van stripverhalen of graphic novels (zoals ik) is Les cité Obscures een onwaarschijnlijk vreemde reis. Deze uitgave bevat de eerste 4 delen van de reeks, gelardeerd met los verschenen materiaal en encyclopedisch aandoende introducties en aanvullingen. Schuiten en Peeters hebben een enorm rijke wereld gecreëerd die heel exotisch en tegelijk heel vertrouwd aanvoelt. Zoals de titel aangeeft, gaat het altijd om stedelijke landschappen, in een soort tegenwereld, waarin het architecturale een hoofdrol op zich speelt. Die architectuur doet erg eind 19de eeuws aan (vooral de Art Nouveau en tiert welig), maar ook de Art Deco, het modernisme en futurisme vullen de bladspiegel.
En dan zijn er de verhalen, of liever het minimalisme ervan: bijna altijd doen er zich vreemde voorvallen voor die uiteindelijk tot een dramatische afloop leiden, met hoofdfiguren die al die ontwikkelingen ondergaan, er zich suf over piekeren en tot niks komen. Ook de introducties en aanvullingen, in een wetenschappelijk-afstandelijk aandoende taal, voegen maar heel weinig toe. Het lijkt er op alsof Schuiten en Peeters met opzet de lezer in verwarring willen brengen, willen laten deelnemen aan de onwezenlijke werkelijkheid waarin de hoofdfiguren rondwaren, alsof ze willen doen uitschijnen dat ook onze werkelijk aandoende werkelijkheid bij nader inzien maar schijn is, zeker in de door mensen geconstrueerde steden (of is het de architectuur die de mensen construeert?).
Deze prachtige uitgave doet verlangen naar meer: nog meer visueel plezier, maar vooral meer duidelijkheid over waar dit nu eigenlijk om draait. Een illusie wellicht. Eén fors minpuntje: zo goed als alle hoofdfiguren zijn mannen, en de enkele vrouwen die ten tonele worden gevoerd zijn prostituees of bordeelbazinnen. Toch wel verontrustend. ( )